BİTLERLE MÜCADELE/İLAÇLAMA YÖNTEMLERİ

Bu zararlılar hayvanların her evresinde vücudu üzerindeki geçirdiklerinden diğerlerine göre mücadele daha kolay kabul edilir. Mücadele mekanik ve kimyasal olarak iki şekilde gerçekleştirilir.

Bitlerle Mekanik Mücadele

Bitlerle mücadelede en önemli konu temizliktir. Başlangıç olarak vücudun kıllı bölgelerinin tıraş edilmesi büyük yarar sağlar. Daha sonra vücudun bol su ile sık sık yıkanması gerekir. Ayrıca giysiler, çamaşırlar, yatak, yorgan ve çarşafların kaynatılması ve sıcak ütü ile ütülenmesi gerekmektedir. Bitlerin tamamının öldürülmesi için 70 C'nin üzerinde en az bir saat tutulması şarttır.

Bitlerle Kimyasal Mücadele / İlaçlama

Mücadelenin yanı sıra bitlerle bulaşan hastalıklar ortaya çıktığında kimyasal mücadelenin yapılması da gerekmektedir. Bu amaçla Sağlık Bakanlığından ruhsatlı ilaçlama firmalarına başvurulabilirsiniz. Yıkanmanın mümkün olmadığı durumlarda giysilere insektisitler doğrudan da uygulanabilir. Bunun için giysiler, halk sağlığı alanında kullanılan güvenli insektisit çözeltilerine daldırılır.

Uygulama sırasında insektisitlerin göze bulaşması mutlaka engellenmelidir. Ayrıca kasık bitine karşı kullanılan insektisitlerin dermatite (deri iltihabı) sebep olabileceği unutulmamalıdır.

BİTLERİN PATOJENİK (HASTALIK YAPMA) ÖZELLİKLERİ

Bitlerin insanlar için yol açtıkları önemli sorunlar, kaşınmaya bağlı dermatit şeklinde seyreden pediküloz ve pitiviyoz hastalıkları ile bitler tarafından insanlara nakledilen başlıca üç hastalıktır. Bunlar; epidemik tifüs (lekeli tifüs, lekeli humma), siper ateşi (trench fever, siper humması) ve dönek ateş (relapsing fever, humma-i raci) dir.

Pediküloz ve Phtiriosis

Baş ve vücut bitinin sebep olduğu genellikle hafif deri lezyonlarına pediküloz denir. Pedikülozda şiddetli kaşıntı bit enfestasyonlarının doğal bir sonucudur. Kaşıntıya nimf ve erginlerin kan emmesi sebep olmaktadır. Aşırı kaşınmaya bağlı olarak deride kızartı, soyulmalar ve dökülmeler meydana gelmektedir. Çoğu olguda kaşıntı ve basit deri lezyonları görülürken duyarlı kişilerde yerel ve alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bitlerin kan emmeye başlamalarından sonra, hafif ateş görülür ve aşırı kaşınmaya bağlı olarak derinin rengi koyulaşır.

Bit enfeksiyonu uzun süre devam ederse kaşınma sonucu yaralar açılır ve olaya ikincil bakteriyel enfeksiyonlar karışır. Pyodermi (derinin irinli iltihabı) gibi ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir. Bazen yaralara mantarlar da bulaşabilir ve olgu çok daha önemli hâle gelir. Ayrıca uzun süren bitlenme sebebiyle deri aşırı duyarlı hâle gelir.

Kasık bitinin sebep olduğu benzer bozukluklara da pitiviyoz adı verilmektedir. Kaşıntı ve kızartının yanı sıra tipik mavi lekeler görülür. Bu lekeler bitin soktuğu yerlerde nadiren ortaya çıkarlar ve acısızdırlar. Tedavi uygulanması hâlinde iz bırakmadan kaybolur.

Epidemik Tifüs (Lekeli Tifüs, Lekeli Humma)

Bu hastalığın etkeni Rickettsia prowazekii'dir ve sadece insanda yaşar. Akut, ateşli, ölümcül olabilen bir hastalıktır. Dünyanın hemen her tarafında özellikle savaş, afet gibi hijyen şartlarının kötüleştiği ve toplu hâlde yaşamak zorunda kalındığı dönemlerde görülür.

Hastalığı Pediculus humanus corporis (vücut biti) nakleder. Etken kan emme sırasında enfekte konaktan alınır. Toplu yaşam sırasında bitin konak değiştirmesiyle diğer insanlara bulaştırılır. Bulaştırma kan emme sırasında olmaz. Çünkü etken sadece bitin bağırsağında bulunur ve dışkısıyla atılır. Bit dışkılarının kan emmek için oluşturulan yaralara veya vücuttaki diğer açık yaralara bulaşması ile etken giriş yapar. Damarlarda tromboza sebep olur ve ölümle sonuçlanabilir. Antibiyotik tedavisi ile iyileşme sağlanabilir.

Siper Ateşi (Trench Fever, Siper Humması)

Hastalık etkeni Rochalimaea quintana'dır. İlk olarak I. Dünya Savaşı sırasında askerlerde tespit edildiği için bu isim verilmiştir. Bu da Pediculus humanus corporis ile yayılır. Akut ateşli bir hastalıktır fakat genelde kısa sürede iyileşme görülür. Bulaşma şekli epidemik tifüsla aynıdır. Antibiyotik tedavisine cevap verir.

Dönek Ateş (Relapsing Fever, Humma-i Raci)

Hastalık etkeni Borrelia recurrentis'tir. Genellikle Pediculus humanus corporis (vücut biti) ile bazen de Pediculus humanus capitis (baş biti) ile yayılır. Etken enfekte konaktan alındıktan sonra kısa bir süre sonra bitin midesini delerek vücut boşluğuna geçer.

Bulaşma kan emme sırasında gerçekleşmez. Fakat diğer iki hastalık gibi dışkı ile de bulaşmaz. Bu hastalığın bulaşması, bitin vücut üzerinde ezilmesi ve bunun sonucunda ortaya çıkan hastalık etkenlerinin açık yaralardan ve mukozalardan vücuda girmesi ile olur. Akut, ateşli bir hastalıktır. Antibiyotikle tedavi edilir.